اضطراب اجتماعی کودکان در مواجهه با اختلافات پدر و مادر

اختلافات و تنش‌های خانوادگی، به‌ویژه بین والدین، تأثیر عمیقی بر سلامت روانی و اجتماعی کودکان دارد. یکی از مشکلات شایع در این زمینه، بروز اضطراب اجتماعی در کودکان است که می‌تواند به شکل‌های مختلفی خود را نشان دهد و زندگی روزمره آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.

۱. مفهوم اضطراب اجتماعی در کودکان

اضطراب اجتماعی یا فوبیای اجتماعی به ترس و نگرانی شدید کودکان از مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی گفته می‌شود. کودکان مبتلا به این اضطراب معمولاً از ارتباط با همسالان، حضور در جمع‌های مدرسه‌ای، یا حتی صحبت کردن با بزرگ‌ترها دچار استرس می‌شوند. این حالت می‌تواند باعث انزوا، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات تحصیلی شود.

۲. نقش اختلافات والدین در ایجاد اضطراب اجتماعی

وقتی والدین درگیر اختلافات مستمر و جدی می‌شوند، کودکان در معرض استرس و نگرانی‌های عاطفی زیادی قرار می‌گیرند. این وضعیت می‌تواند موجب شود کودکان احساس ناامنی و ترس از قضاوت دیگران پیدا کنند. کودکی که شاهد دعواها و ناسازگاری‌های مکرر بین پدر و مادرش است، ممکن است:

احساس کند خودش مقصر است یا باید طرف یکی از والدین را بگیرد.

دچار شک و تردید درباره ارزشمندی و محبت خانواده شود.

در برقراری روابط اجتماعی دچار مشکل شود، چون نمی‌داند چگونه باید اعتماد کند یا خود را ابراز کند.

۳. نشانه‌های اضطراب اجتماعی در کودکان

اضطراب اجتماعی می‌تواند به شکل‌های مختلفی در کودکان بروز کند، از جمله:

اجتناب از جمع‌های دوستانه یا مدرسه

گریه یا عصبانیت هنگام مواجهه با موقعیت‌های اجتماعی

تپش قلب، تعریق و حالت تهوع در هنگام ارتباط با دیگران

خودداری از شرکت در فعالیت‌های گروهی یا صحبت کردن در جمع

۴. راهکارهای کمک به کودکان

برای کاهش اضطراب اجتماعی کودکان در چنین شرایطی، والدین و مراقبان می‌توانند اقدامات زیر را انجام دهند:

فراهم کردن محیط امن و پر از محبت در خانه

صحبت کردن با کودک درباره احساساتش و گوش دادن به نگرانی‌های او

کمک به کودک برای ایجاد مهارت‌های اجتماعی از طریق بازی و فعالیت‌های گروهی

در صورت نیاز، مراجعه به روانشناس کودک برای دریافت حمایت حرفه‌ای
و در آخر اضافه کنم به دلیل نقش پررنگ تر مادر در زندگی فرزندان

مادر به‌عنوان اولین منبع امنیت و آرامش کودک، می‌تواند با گوش دادن صبورانه و حمایت عاطفی، اضطراب اجتماعی را کاهش دهد.

حضور فعال و مثبت مادر در تعاملات روزمره کودک، باعث افزایش اعتماد به نفس و مهارت‌های اجتماعی او می‌شود.

مادر با آموزش مهارت‌های حل مسئله و مدیریت احساسات، به کودک کمک می‌کند تا بهتر با موقعیت‌های استرس‌زا مواجه شود.

ارتباط گرم و محبت‌آمیز مادر با کودک، فضای امنی برای بیان ترس‌ها و نگرانی‌ها فراهم می‌کند و مانع از گسترش اضطراب اجتماعی می‌شود.

سمیرا میرزایی کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی