اختلال وسواس را بشناسیم:

اختلال وسواس (OCD) نوعی اختلال اضطرابی است که علایم آن، افکار ناخواسته، غیرقابل کنترل و تکراری است. که این افکار شما را وادار به انجام اعمال وسواسی می‌کنند. معمولا مبتلایان به وسواس می دانند که افکار وسواسی و رفتارهای جبری آنها غیرمنطقی هستند، با این وجود نمی‌توانند در مقابل‌شان مقاومت کرده و آنها را رها کنند.

وسواس در افکار معلوم می گردد، و همین افکار هستند که رفتار فرد را به بازی میگیرند. اگر به کسی از اطرافیانتان شک دارید که وسواسی می باشد یا نه ، به دنبال علائم زیر بگردید:

بدون دلیل زمان زیادی را تنها سپری میکند. (در حمام، موقع لباس پوشیدن، انجام کارهای خانه و …)

بارها و بارها انجام دادن کارها (رفتارهای تکراری)

پرسیدن سوالهای تکراری در مورد نظر شخصیتان و نیاز بیش از اندازه به منظور اطمینان خاطر

تلاش برای انجام دادن کارهای ساده

خستگی های ماندگار

افزایش نگرانی در مورد چیزهای جزئی و کم اهمیت

نسبت به کارهای کوچک بیش از اندازه عکس العمل های احساسی غیر ضروری دارند.

عدم توانایی در خواب مناسب

بیدار ماندن تا دیروقت برای انجام کامل کارها

تغییری محسوس در عادات غذایی

افزایش کج خلقی و عدم توانایی در تصمیم گرفتن

گاهی وقت ها چند بار چک کردن گاز حین بیرون رفتن از منزل و مطمئن بودن از بستن درب وپنجره های منزل حین بیرون رفتن از منزل وچک کردن مجدد اتو برای اطمینان از خاموش بودن آن، نگرانی درباره آلودگی دست ها و داشتن افکار خشن و ناخوشایند، طبیعی است. ولی اگر مبتلا به اختلال وسواس هستید، افکار وسواسی و رفتارهای جبری (یا همان وسواس عملی) در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد می‌کنند.

روانشناسان معتقدندوسواس درست مثل سوزن گرامافون که روی یک صفحه قدیمی گیر کرده است، مغز را درگیر فکری خاص و سپس وادار به انجام کاری خاص می کند. برای مثال، ۲۰ دقیقه از وقت‌تان را صرف بررسی خاموش بودن اجاق گاز می‌کنید؛ چون می‌ترسید که نشت گاز، خانه شما را به آتش بکشد. یا این که آنقدر دست‌تان را می‌شویید که زخم می‌شود، چون از میکروب‌ها می‌ترسید. اگرچه این اعمال تکراری حس ناخوشایندی در فرد ایجاد می کنند ولی اضطراب ناشی از افکار وسواسی را تا حدودی کاهش می دهند.یا بارها و بارها پنجره ها و درب ها را حین بیرون رفتن از منزل چک کرده و پس از ترک منزل مدام نگران درب ها وپنجره های منزل هستید که نکندآنهارا نبسته باشید

شاید از موقعیت‌هایی که باعث تحریک افکار وسواسی می‌شوند، اجتناب کنید یا با مصرف مواد و الکل به خود درمانی بپردازید، که در این صورت علایم شما تشدید خواهند شد. شاید فکر ‌کنید راهی برای فرار از افکار وسواسی و رفتارهای جبری وجود ندارد، ولی باید گفت برای رهایی از این افکار و اعمال و به دست گرفتن کنترل آنها، روش‌های بیشماری وجود دارند.

در ادامه مختصرا به بیان نکاتی برای رهایی از این افکار وسواسی میپردازم

روانشناسان معتقدند که دو روش کلی برای در مان اختلال وسواس وجود دارد

درمان شناختی رفتاری و درمان روان پویشی

درمان روان پویشی حتما باید زیر نظر روان شناس انجام پذیرد

اما درمان شناختی رفتاری یک درمان تکلیف محور و آموزشی هست که شما میتونید زیر نظر روانشناس انجام بدهید

گام اول این است که محرک ها رو بشناسید یعنی مسائلی که باعث رفتار وسواسی می‌شود و گام دوم نحوه ی مقاومت در مورد اون فکر وسواسی را یاد بگیرید.

در مورد وسواس اجباری اطلاعات کسب کنید: یادگیری در مورد وضعیتتان می تواند شما را توانمند سازد و شما را ترغیب کند که به برنامه درمانی خود ادامه دهید.

بر اهداف خود متمرکز شوید: اهداف خود را در خاطر داشته باشید و به یاد داشته باشید که بهبودی اختلال وسواسی اجباری یک روند مداوم است.

کمک گیری از افراد نزدیک: وجود افرادی که با همدلی به درمان وسواس شما کمک کنند می تواند بسیار مفید و حائز اهمیت باشد.

رسانه های سالم پیدا کنید: راه های سالم برای هدایت انرژی خود، مانند سرگرمی و فعالیت های تفریحی را کشف کنید.

به طور منظم ورزش کنید: یک رژیم غذایی سالم داشته باشید و خواب کافی داشته باشید. می توانید از ورزش هایی که به شما آرامش درونی القا می کنند در این زمینه استفاده کنید. ورزش هایی همچون یوگا می توانند به درمان وسواس کمک کنند.

به فعالیت های منظم خود ادامه دهید: سعی کند از فعالیت های شدید خودداری کنید. طبق معمول به محل کار یا مدرسه بروید. با خانواده و دوستان وقت بگذرانید و اجازه ندهید که اختلال وسواسی اجباری در مسیر کارهای روتین زندگی قرار بگیرد.اختلال وسواس مانند بسیاری از اختلالات روانشناسی دیگر، نظم زندگی فرد را دچار اختلال جدی کند. بنابراین بهتر است با مشاهده علائم آزاردهنده وسواس، به دنبال درمان آن باشید. این کار را با مراجعه به روانشناس یا کلینیک مشاوره و روانشناسی تخصصی انجام دهید.

سمیرا میرزایی کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی